Het fijne aan wonen in Eindhoven is dat je je soms helemaal kan loskoppelen van de buitenwereld. Dat is zeker prettig als je in de internationale betrekkingen werkt en regelmatig met grote internationale conflicten te maken krijgt. Israël en de Palestijnen? Kom naar Eindhoven, daar interesseert het helemaal niemand.
Ten minste, dat leek tot voor kort zo. Als geboren en getogen Eindhovenaar was het schrikken toen ik hoorde van een grote Palestina demonstratie op het stadhuisplein. In mijn stad? Israël? De Palestijnen? Ik kan me niet herinneren dat dat ooit eerder is gebeurd. Helemaal niet op zo’n centraal punt. En toch was het echt zo.
Toch zal het weinigen echt verrast hebben. Het meest recente conflict tussen Israël en de Palestijnen doet de emoties in Nederland hoog oplopen. Nog nooit heb ik zoveel aandacht voor het conflict op social media gezien. Maar ook heb ik nog nooit zoveel extreme kritiek op Israël gezien. Kritiek is in mijn ogen extreem als er geen feitelijke basis aan ten grondslag ligt maar vooral emotie. Termen als imperialisme, apartheid, en genocide vallen onder die noemer. En die termen werden veelvuldig gedeeld, ook door mensen die ik anders heel hoog heb zitten.
Naar de demonstratie gaan of niet. Ik twijfelde. Emoties brengen ook vaak beledigingen met zich mee. Om die reden probeer ik activisten en demonstraties zo veel mogelijk te mijden, vooral als het conflict weer eens is opgelaaid. Ik kan mijn energie beter gebruiken. Maar niet dit keer. Een Palestina demonstratie in Eindhoven is zo uitzonderlijk dat mijn nieuwsgierigheid het overwon van mijn tegenzin.
Wie Londen-achtige opkomsten in Eindhoven verwacht moet ik toch alvast teleurstellen. In Eindhoven mag je al blij zijn met duizend demonstranten. Bij de Palestina demonstratie waren er een paar honderd. Dat is genoeg om het stadhuisplein grotendeels te vullen, niet genoeg om veel media-aandacht te krijgen. Eigenlijk helemaal niet op het lokale sufferdje na.
Met frisse tegenzin banjerde ik richting de demonstratie. Ook de politie was aanwezig, niet in grote getalen maar ze waren er. Voornamelijk om te letten of de demonstranten zich aan de coronaregels hielden. Uiteraard deden ze dat niet. En uiteraard greep de politie niet in.
De demonstratie leek voor een toevallige voorbijganger weinig bijzonder. Vooral wat boze mannen en vrouwen op een plein. Wie langer een dan paar seconden bleef staan viel toch een paar dingen op. Veruit het grootste gedeelte van de demonstranten leek een afkomst uit het Midden-Oosten te hebben. De vlaggen uit Marokko, Turkije, Tunesië en Egypte waren minstens zo veel aanwezig als die uit Palestina. Een groot deel van de demonstranten kwam bovendien helemaal niet uit Nederland. De Belgische kentekenplaten reden af en aan, opnieuw met inzittenden met een achtergrond voornamelijk uit het Midden-Oosten.
Wat doet hun afkomst ertoe? Het is een feit wat ik normaal niet snel zou benoemen maar nu wel. Waarom? Ten eerste omdat ik er niet omheen kan. Ten tweede omdat het ook het karakter van de demonstratie bepaalde. Het grootste gedeelte van de leuzen was niet in het Nederlands maar in het Arabisch. De liederen die opriepen tot een strijd tegen Israël, tot de vernietiging van Israël, maar ook diep religieuze teksten zweepten een groot deel van het publiek op. Jonge mannen compleet gehuld in Palestijnse kleding werden op de schouders gehesen, aangemoedigd door fanatieke sprekers op het podium. In Amsterdam kwamen teksten voorbij die opriepen tot een kalifaat. Dat zagen we in Eindhoven gelukkig niet. Maar ook hier gingen de Islamitische teksten en leuzen veelvuldig rond. We stonden erbij en keken ernaar, in onze eigen stad.
Het maakte diepe indruk op mij. Waarom? Dat kwam vooral door het fanatisme dat uit de ogen van de deelnemers was af te lezen. Emoties bij dit conflict zijn begrijpelijk, maar ook bij demonstranten die op hun religie na niet of nauwelijks iets met de Palestijnen hebben? Die niet komen demonstreren als hun ouders door de toeslagenaffaire zijn gedupeerd? En rechtvaardigt dit oproepen tot de vernietiging van een andere staat? Het was alsof het conflict zelf even haar weg naar mijn stad had gevonden. Alsof er niks belangrijkers in de wereld is dan dit conflict, niks onrechtvaardiger, niks gruwelijker. Om de hoek zat de rest van Eindhoven ongeïnteresseerd op het terras, op het stadhuisplein werd een oorlog uitgevochten. Nee, dat is moeilijk te begrijpen voor een zondagmiddag in het centrum van Eindhoven.
Om 5 uur was het allemaal weer voorbij. De demonstranten gingen naar huis en Eindhoven werd weer de ongeïnteresseerde stad van weleer. Maar schijn bedriegt. De werkelijkheid is een stuk verontrustender dan we met z’n allen willen toegeven. Ook in Eindhoven.
